ความสำคัญของจิตรกรรมฝาผนังวัดช่องนนทรีในประวัติศาสตร์จิตรกรรมไทย
ภาพลายเส้นจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดช่องนนทรี
รายงานการวิจัยการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังวัดช่องนนทรี
รายงานวิจัยวิธีการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังวัดช่องนนทรี
วัดช่องนนทรี
*
สน สีมาตรัง. ความสำคัญของจิตรกรรมฝาผนัง วัดช่องนนทรีในประวัติศาสตร์จิตรกรรมไทย.
*****กรุงเทพฯ : หอสมุดสาขา วังท่าพระ, 2529. (ND2835ฮ9ก4ส33)
*
*****พระอุโบสถและจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดช่องนนทรี สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นพร้อมกัน
ในสมัยพระนารายณ์ ราว พ.ศ. 2200 จัดอยู่ในสมัยอยุธยาตอนกลาง เรื่องราวที่เขียนเป็นภาพเล่าเรื่อง
ทศชาติชาดก พระอดีตพุทธ และพุทธประวัติ แบบศิลปะอยู่ในกลุ่มจิตรกรรมฝาผนังสกุลช่างเมืองธนบุรี
และนนทบุรี จากการศึกษาเปรียบเทียบกับจิตรกรรมฝาผนังสกุลช่างเพชรบุรีและอยุธยา แสดงให้เห็นถึง
ความแตกต่างและความสัมพันธ์กันในแต่ละกลุ่มศิลปะ ซึ่งมีวิวัฒนาการสืบต่อกันมา มีการส่งแบบ
ให้กันและกัน แต่ยังคงมีเอกลักษณ์เฉพาะของแต่ละสกุลช่างปรากฏให้เห็นได้
ภาพลายเส้นจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดช่องนนทรี. กรุงเทพ ฯ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง
*****กองโบราณคดี, 2525. (ND2835.ฮ9ก4ภ65)
*
*****ในการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระอุโบสถ วัดช่องนนทรี ได้ทำการคัดลอกลายเส้นภาพจิตรกรรม
ก่อนการอนุรักษ์ เพื่อศึกษารูปแบบของจิตรกรรมและเพื่อการค้นคว้าทางเทคนิคและวิชาการ ภาพลายเส้น
ที่คัดลอกไว้ได้แก่ พระพุทธรูป ยักษ์ เทวดา การแต่งกายและเครื่องแต่งกายไทยสมัยอยุธยา เครื่องสูง
เครื่องดนตรี ลวดลาย อาวุธ ต้นไม้ และสัตว์นานาชนิด
*
อาภรณ์ ณ สงขลา รายงานการวิจัยการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังวัดช่องนนทรี. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัย
*****ศิลปากร. 2525. (ND2835.ฮ9ก4อ66)
*
*****การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะสภาพของจิตรกรรม ปัญหาและสาเหตุแห่งความชำรุดและ
วิธีการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังวัดช่องนนทรีที่เหมาะสมถูกต้อง และปลอดภัย โดยทำการสำรวจเก็บข้อมูล
ต่าง ๆ ศึกษาหลักฐานทางโบราณคดี ตรวจสภาพจิตรกรรม วิจัยสาเหตุแห่งการชำรุดและปัญหาต่าง ๆ ของ
ความเสียหายที่เกิดขึ้น และให้ข้อเสนอแนะในการดำเนินการอนุรักษ์ทั้งในแง่วิชาการและการปฎิบัติการ
ทางเทคนิค ตลอดจนการใช้เคมีภัณฑ์ชนิดต่าง ๆ
*
ทองใหญ่ ทองใหญ่. ม.ร.ว. และคนอื่นๆ. รายงานวิจัย "วิธีการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังวัดช่องนนทรี".
*****กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร. 2528. (ND2835.ฮ9ก4ท52)
*
*****การวิจัยมีความมุ่งหมายเพื่อต้องการทราบสภาพความเสียหาย สาเหตุและวิธีการอนุรักษ์
จิตรกรรมฝาผนังและสถาปัตยกรรมที่มีภาพจิตรกรรมฝาผนังนั้น จากการศึกษาพบว่า สถาปัตยกรรม
และจิตรกรรมวัดช่องนนทรีสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จิตรกรรมในพระอุโบสถ
มีครบทั้ง 4 ด้าน แต่มีสภาพสมบูรณ์เพียง 2 ด้าน เป็นเรื่องทศชาติ อดีตพุทธ และพุทธประวัติ
โครงสีเป็นสีแดงเรื่อ ๆ หรือสีชมพู โดยส่วนใหญ่เป็นสีจากธรรมชาติ ใช้กาวจากพืชชนิดที่ละลายน้ำได้
และพบว่าเชื้อราบางตัวมีส่วนทำให้ภาพเขียนเสื่อมสภาพ
วัดช่องนนทรี. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ. 2525. (ND2835.ฮ9ก4ม82)
*****
*****ภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดช่องนนทรีเป็นเรื่องทศชาติชาดก อดีตพุทธ
และพุทธประวัติ การวางภาพจะคั่นเรื่องราวด้วยลายร้อยรักเป็นเส้นตั้ง และคั่นเรื่องย่อยด้วย
เส้นสินเทา โครงสี ส่วนใหญ่เป็นสีแดง ผนังลงพื้นด้วยสีฝุ่น (ขาว) แล้วระบายสีอ่อนทับลงไป นิยม
ปิดทองตัวกษัตริย์ราชรถและปราสาท การเขียนภาพมีลักษณะเหนือจริงเน้นความสวยงามมากกว่า
ความสมจริง โดยเขียนต้นไม้บิดเบี้ยวและภูเขาตัดเส้นแบบจีน แต่จะมีบางภาพเขียนแบบทัศนียวิทยา
แสดงถึงอิทธิพลการเขียนภาพแบบตะวันตก
.