|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
วรรณิภา
ณ สงขลา. การบันทึกหลักฐานสภาพของจิตรกรรมที่ฝาผนัง พระวิหารหลวงวัดสุทัศนเทพวราราม |
*****ก่อนการอนุรักษ์.
กรุงเทพฯ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง กองโบราณคดี, 2525. (ND
2552.ว43) |
* |
*****การบันทึกหลักฐานสภาพจิตรกรรมที่ฝาผนังและเสาช่วงบนของพระวิหารหลวงก่อนการอนุรักษ์ใช้วิธี |
แบ่งพื้นที่จิตรกรรมเป็นช่องสี่เหลี่ยมเพื่อความสะดวกในการเก็บรายละเอียดหลักฐานความชำรุดต่างๆ
ที่ |
สำรวจพบ ย่อมาตราส่วนพื้นที่จิตรกรรมลงบนกระดาษในอัตราส่วน
1 ต่อ 50 แล้วใช้สัญลักษณ์ที่กำหนดขึ้น |
บันทึกสภาพความชำรุดของภาพจิตรกรรม
สภาพที่บันทึกไว้ได้แก่ โพรงในฝาผนัง รอยร้าว รอยขูดขีด รังแมลง |
ความชื้นในผิวจิตรกรรม ชั้นสีชำรุด
ชั้นปูนชำรุดคราบสกปรกต่าง ๆ และรอยการบูรณะ |
|
* |
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. การบันทึกหลักฐานสภาพจิตรกรรมที่ฝาผนังและเสาช่วงบน
|
*****พระวิหารหลวง
วัดสุทัศนเทพวรารามก่อนการอนุรักษ์. กรุงเทพฯ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง |
*****กองโบราณคดี,
2526. (ND 2552.ศ645ส745) |
* |
*****การบันทึกหลักฐานสภาพจิตรกรรมที่ฝาผนังและเสาช่วงบนของพระวิหารหลวงก่อนการอนุรักษ์
ใช้วิธี |
แบ่งพื้นที่จิตรกรรมเป็นช่องสี่เหลี่ยมเพื่อความสะดวกในการเก็บรายละเอียดหลักฐานความชำรุดต่างๆ
ที่สำรวจ |
พบ ย่อมาตราส่วนพื้นที่จิตรกรรมลงบนกระดาษในอัตราส่วน
1 ต่อ 50 แล้วใช้สัญลักษณ์ที่กำหนดขึ้นบันทึก |
สภาพความชำรุดของภาพจิตรกรรม สภาพที่บันทึกไว้ได้แก่
โพรงในฝาผนัง รอยร้าว รังแมลง ความชื้นในผิว |
จิตรกรรม ชั้นสีชำรุด คราบสกปรกต่าง
ๆ และรอยการบูรณะ |
|
* |
|
วรรณิภา
ณ สงขลา. การอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม.
กรุงเทพฯ : |
*****กรมศิลปากร,
2531.(ND 2552.ว45) |
* |
*****โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังในพระวิหารหลวง
วัดสุทัศนเทพวราราม |
ค้นคว้าความรู้ทางเทคนิคและคุณค่าของจิตรกรรม
เผยแพร่ความรู้ด้านต่างๆ จากจิตรกรรม และรักษา |
คุ้มครองป้องกันจิตรกรรมให้มีสภาพดี
ผลของโครงการสามารถอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังเป็นพื้นที่ปฏิบัติการ |
2,126.86 ตารางเมตร แก้ปัญหาความชื้นจากน้ำฝนและดำเนินการป้องกันโดยเรียบร้อย
ปราบค้างคาว |
ได้เกือบทั้งหมด และจัดทำเอกสารทางวิชาการเกี่ยวกับการอนุรักษ์และเทคนิคจิตรกรรมฝาผนังและ |
รูปแบบของจิตรกรรมฝาผนัง |
|
|
* |
|
ภาพเกี่ยวกับวรรณคดีไทยที่บานแผละของประตูและหน้าต่าง
พระอุโบสถวัดสุทัศน์เทพวรารามราช |
*****วรมหาวิหาร.
กรุงเทพฯ : มูลนิธิอัฎฐมราชานุสรณ์, 2526. (ND2835ฮ9ก4ภ64) |
* |
*****ภาพจิตรกรรมฝาผนัง
เฉพาะที่บานแผละของหน้าต่างพระอุโบสถวัดสุทัศน์ฯ ทั้ง 26 บาน เขียน |
ภาพเกี่ยวกับวรรณคดีไทย รวม 13
เรื่อง ส่วนที่บานแผละของประตูทั้ง 4 บาน เขียนเรื่องรามเกียรติ์ |
เรื่องราวที่เขียนเลือกเอาเฉพาะเหตุการณ์ตอนเด่นๆ
ของแต่ละเรื่องมานำเสนอเรียงลำดับกันไปตาม |
ท้องเรื่อง เป็นผลงานของจิตรกรสมัยรัชกาลที่
3 และส่วนใหญ่อยุ่ในสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ |
|
|
|
|
* |
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. ภาพไตรภูมิและชาดกที่เสาภายในพระวิหารหลวง
|
*****วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร.
กรุงเทพ ฯ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังกอง |
*****โบราณคดี,
2528. (ND 2835.ฮ9ก4ต95) |
* |
*****ภาพจิตรกรรมที่เสาทรงสี่เหลี่ยมจตุรัสภายในพระวิหารหลวง
เป็นภาพเรื่องไตรภูมิเฉพาะกามภูมิ |
ภาพชาดก และภาพธรรมนิทาน เขียนปะปนกันอยู่บนเสา
8 ต้น รวมทั้งหมด 32 ด้าน การลำดับภาพ |
จะจัดภาพเรียงไปตามผังภาพไตรภูมิ
โดยช่วงบนของเสาเขียนเป็นยอดเขาในไตรภูมิ ช่วงกลางของเสา |
ทุกต้นเขียนภาพเรื่องราวที่เกิดในโลกมนุษย์
และช่วงล่างของเสาเกือบทุกต้นเขียนภาพเรื่องราวที่เกิดใน |
ป่าหิมพานต์ ยกเว้นบางต้นเขียนเรื่องอสูรพิภพและยมโลก
ส่วนภาพชาดกและธรรมนิทานเขียนแทรกไว้ |
ทั้งในส่วนของโลกมนุษย์และป่าหิมพานต์ |
|
|
. |
|
อนันต์
กลิ่นโพธิ์กลับ. ภาพสัตว์หิมพานต์ที่ปรากฎในงานจิตรกรรมในกรอบกระจกเหนือประตูหน้าต่าง |
*****ภายในพระวิหารหลวง
วัดสุทัศนเทพวราราม. กรุงเทพ : ภาควิชาโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, |
*****2530
(ND1383.ท9อ33 2530) |
** |
*****ภาพสัตว์หิมพานต์ที่อยู่ในกรอบกระจกเหนือประตูหน้าต่างภายในพระวิหารหลวงได้รับอิทธิพลจากเรื่อง |
ไตรภูมิพระร่วงและอาจได้รับอิทธิพลจากไตรภูมิโลกวินิจฉัย
ซึ่งจิตรกรได้นำคติและแนวคิดต่าง ๆ จากเรื่อง |
ดังกล่าวมาผสมกับจินตนาการของตน
แล้วผูกเขียนขึ้นเป็นภาพสัตว์หิมพานต์ที่มีความสวยงามและผิดแปลก |
ไปจากสัตว์ธรรมดาทั่วไป นอกจากนี้ภาพสัตว์หิมพานต์เหล่านี้ยังได้รับอิทธิพลจากเรื่องรามเกียรติ์และอิทธิพล |
จากศิลปกรรมจีน ซึ่งปรากฎในลักษณะรูปแบบของสัตว์หิมพานต์
เช่น อสูรวายุภักษ์ กิเลน เป็นต้น |
|
|
* |
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. รายงานการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระวิหารหลวง |
*****วัดสุทัศนเทพวราราม
ประจำปี 2525. กรุงเทพฯ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังกองโบราณคดี, |
*****2526.
(ND 2552. ศ645ส75 2526) |
* |
*****ในการดำเนินงานการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระวิหารหลวง
ประจำปี 2525 ซึ่งกำหนดพื้นที่ปฎิบัติ |
ประมาณ 828 ตารางเมตร ผู้ปฎิบัติงานได้สำรวจและทำหลักฐานการสำรวจเบื้องต้น
ถ่ายภาพจิตรกรรมก่อน |
การอนุรักษ์ ศึกษาและวิจัยเทคนิคจิตรกรรม
คัดลอกอักษรจารึก วิเคราะห์องค์ประกอบจิตรกรรม และดำเนิน |
การ อนุรักษ์โดยบันทึกหลักฐานการตรวจสภาพจิตรกรรม
ผนึกชั้นสีด้วยน้ำ ทำความสะอาด เสริมความมมั่นคง |
ในชั้นปูน ผนึกชั้นสีด้วยกาว ถมรองพื้นบริเวณที่รองพื้นเดิมชำรุด
เขียนซ่อมชั้นสี และอาบผิวจิตรกรรม |
|
* |
|
ประยูร อุลุชาฎะ.
วัดสุทัศนเทพวราราม. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2539.
(ND 2835.ฮ9ก4ป45) |
* |
*****ภาพจิตรกรรมฝาผนังวัดสุทัศนเทพวรารามปรากฏอยู่ในพระอุโบสถและพระวิหาร
สันนิษฐานว่า |
เขียนขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 จนเสร็จสมบูรณ์
แต่ต่อมาคงจะชำรุดจึงเขียนซ่อมในสมัยรัชกาลที่ 4 และ |
รัชกาลที่ 5 โดยพิจารณาจากเทคนิคในการเขียนภาพจิตรกรรมบางภาพมีลักษณะผิดแผกไปจากสมัย |
รัชกาลที่ 3 และจากจดหมายเหตุต่าง
ๆ เรื่องราวที่เขียนภายในพระอุโบสถเป็นเรื่องปัจเจกพุทธและ |
พุทธประวัติ ส่วนเรื่องราวที่เขียนในพระวิหารเป็นเรื่องอดีตพุทธและไตรปิฎก |
|
|
* |
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. สมุดภาพลายเส้นจิตรกรรมฝาผนังหมวดต้นไม้
พระวิหาร |
*****หลวง
วัดสุทัศนเทพวรารามวรมหาวิหาร. กรุงเทพ ฯ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง
กองโบราณคดี, |
*****2526.
(ND 2835.ฮ9ก4ศ66) |
* |
*****ในการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระวิหารหลวง
ได้ทำการคัดลอกภาพต้นไม้ที่ปรากฏบนฝาผนัง และเสา |
ในพระวิหารเป็นภาพลายเส้น เพื่อศึกษารูปแบบของจิตรกรรมและเพื่อการค้นคว้าทางเทคนิคและวิชาการ |
ภาพลายเส้นต้นไม้มีมากมายหลายพันธ์
ทั้งขนาดใหญ่และขนาดเล็กสลับซับซ้อนตามความเหมาะสม บางภาพ |
เป็นไม้พุ่ม บางภาพมีกิ่งก้านเพื่อให้ลำต้นดูอ่อนช้อยงดงาม
และบางภาพเป็นต้นไม้คู่ตั้งตรงและเอนรับกัน เพื่อ |
ลดความแข็งกระด้างของลำต้นและหลีกเลี่ยงการเขียนที่ซ้ำซาก |
|
|
. |
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. สมุดภาพลายเส้นจิตรกรรมฝาผนังหมวดเทพทวารบาล
|
*****ที่บานประตูและหน้าต่าง
พระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร. กรุงเทพ ฯ : |
*****งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง
กองโบราณคดี, 2526. (ND 2835.ฮ9ก4ศ67) |
* |
*****ในการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระวิหารหลวง
ได้ทำการคัดลอกภาพเทพทวารบาลและสัตว์พาหนะ |
ที่ปรากฏบนบานหน้าต่างและประตูพระวิหารเป็นภาพลายเส้น
เพื่อศึกษารูปแบบของจิตรกรรมและเพื่อการ |
ค้นคว้าทางเทคนิคและวิชาการ ภาพเทพทวารบาลมีทั้งภาพเทพองค์เดียวและเป็นกลุ่ม
แสดงรายละเอียด |
ของรูปลักษณ์และลีลาที่งดงาม |
|
|
. |
|
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. สมุดภาพลายเส้นจิตรกรรมฝาผนังหมวดสัตว์หิมพานต์ |
********และสัตว์ชนิดต่าง
ๆ พระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร. กรุงเทพ : |
********
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง กองโบราณคดี, 2525 (ND2835.ฮ9ก4ศ68) |
* |
********ในการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังพระวิหารหลวง
ได้ทำการคัดลอกภาพสัตว์ที่ปรากฏบนฝาผนัง |
เสา และในกรอบที่ประดับเหนือหน้าต่างและประตูพระวิหารเป็นภาพลายเส้น
เพื่อศึกษารูปแบบของจิตรกรรม |
และเพื่อการค้นคว้าทางเทคนิคและวิชาการ
ภาพลายเส้นของสัตว์ประกอบด้วยสัตว์หิมพานต์และสัตว์ชนิด |
ต่าง ๆ ทั้งสัตว์บกและสัตว์น้ำ
แสดงรายละเอียดของรูปลักษณ์ที่งดงามและลีลาที่แสดงออกได้อย่างมีชีวิตชีวา |
*******
|
|
|
|
กองโบราณคดี.
งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง. สมุดภาพสัตว์หิมพานต์จากจิตรกรรมฝาผนัง |
*****พระวิหารหลวง
วัดสุทัศนเทพวราราม. กรุงเทพ : งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง กอง |
*****โบราณคดี,
2525 (N 7660.ศ65) |
|
*****จิตรกรรมฝาผนังภายในพระวิหารหลวง
วัดสุทัศนเทพวราราม จะมีภาพสัตว์หิมพานต์และ |
สัตว์ชนิดต่าง ๆ ปรากฏอยู่หลายแห่งที่สำคัญคือในกรอบกระจกเหนือประตูหน้าต่าง
และเสาพระวิหาร |
ภาพสัตว์หิมพานต์มีความสวยงามและมีลักษณะผิดแปลกไปจากสัตว์ธรรมดาทั่วไป
บางชนิดเป็นสัตว์ |
4 เท้า บางชนิดเป็นสัตว์ 2 เท้า
แต่มีร่างกายส่วนบนป็นมนุษย์ ยักษ์ หรือเป็นสัตว์ต่างชนิดกัน |
___*****
|
|
|
. |
|