;

ผาคันธง

ที่ตั้ง
บ้านผาคันธง ตำบลนาหนองทุ่ม อำเภอชุมแพ
พิกัดทางภูมิศาสตร์
ระหว่างเส้นรุ้งที่ 16^o 50' 35" และ 16^o 50' 36" เหนือ เส้นแวงที่ 102^o 01' ตะวันออก พิกัดกริดที่ 48 QSD 822643 ระวางที่ 5442 IV
สภาพที่ตั้ง
เป็นถ้ำหินปูนอยู่บนภูผาคันธง ในเขตป่าสงวนดงลาน พื้นที่โดยรอบภูผาคันธงเป็นที่ราบ
ลักษณะของถ้ำและภาพเขียนสี
ผาคันธง 1
ถ้ำหินปูนที่มีความลึกประมาณ 10 เมตร หน้าถ้ำเป็นหน้าผาสูงชัน ประมาณ 20 เมตร หันหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ภาพเขียนสีปรากฎอยู่บนหน้าผาหน้าปากถ้ำ
ภาพเขียนแบ่งได้เป็นกลุ่มๆ 6 กลุ่ม เขียนด้วยสีแดงคล้ำและสีขาว ประกอบด้วยภาพ 3 ชนิด
ภาพลายเส้น เขียนด้วยสีขาวชัดเจน เป็นรูปวงกลมขนาดเล็กซ้อนอยู่ในวงกลมขนาดใหญ่ 9 วง เรียงแถวขนานกัน 2 แนว และลายรูปประแจจีน เขียนในแนวตั้งลากต่อกับเส้นโค้ง 3 เส้นและเส้นขนานสั้นๆ ติดกับวงกลมที่เขียนซ้อนกัน 3 วง เรียงกัน 3 แถวๆละ 3 วง นอกจากนั้นก็เป็นลายเส้นและลายจุดที่เขียนด้วยสีแดงคล้ำ

-
ภาพคน มีเพียง 1 ภาพเท่านั้นที่ชัดเจน เห็นแขนข้างเดียว เขียนแบบระบายเงาทึบด้วยสีแดงคล้ำ
ภาพมือ ปรากฎอยู่ 7 มือ มีทั้งมือซ้ายและมือขวา เป็นภาพมือที่สมบูรณ์ เขียนด้วยสีขาว 4 มือ ทำโดยวิธีพ่น (stencil) 3 มือ และวิธีทาบมือที่ทาสีบนผนัง (imprint) แล้วเขียนสีเติมให้เต็มถึงข้อมือ 1 มือ และอีก 2 มือ ซ้ายและขวาใช้วิธีทาบแล้วเติมส่วนที่หายไป เขียนด้วยสีแดงคล้ำ
-

-
ที่ผาคันธง 1 นี้ ภาพมืออยู่ร่วมกับภาพลายเส้นรูปวงกลมซ้อนกัน สีขาว เส้นคมชัดมากและมีลักษณะภาพเขียนเฉพาะต่างไปจากแหล่งอื่นๆในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จากการสังเกตลักษณะของการเขียนภาพกลุ่มภาพต่างๆที่ปรากฎที่ผาคันธงนี้ น่าจะเป็นภาพที่เขียนขึ้นในระยะเวลาที่แตกต่างกันและอาจเป็นคนละกลุ่มชนกันก็ได้
-
ผาคันธง 2
อยู่ห่างจากผาคันธง 1 ไปทางทิศเหนือประมาณ 60 กม. มีลักษณะเป็นหน้าผาหินปูนสูงชันเช่นเดียวกับผาคันธง 1 สูงจากพื้นราบประมาณ 30 เมตร ภาพปรากฎอยู่บนเพิงผาหน้าถ้ำหันหน้าไปทางทิศเหนือภาพทั้งหมดเขียนด้วยสีแดงคล้ำ แบ่งได้เป็นกลุ่มๆ มีอยู่ด้วยกัน 4 ประเภท
-
	ภาพคน เขียนแบบระบายเงาทึบ 7 ภาพ แสดงอาการเคลื่อนไหวและยืนเฉยๆ
-
	ภาพสัตว์ 4 ภาพ อาจเป็นสุนัข 1 ตัว ระบายสีเงาทึบเช่นกัน
-
	ภาพวัตถุ อาจเป็นอาวุธประเภท หอก หรือ ไม้ยาวๆ โดยมีคนจับถืออยู่ และภาพลายเส้น มีทั้งเป็นเส้นตรง เส้นโค้ง วงกลม จุดไข่ปลา
-
ภาพเขียนที่ผาคันธง 2 นี้น่าจะมีความสัมพันธ์กันเป็นกลุ่มๆ เพราะภาพคนอยู่ร่วมกับภาพสัตว์หรือร่วมกับภาพวัตถุ และภาพลายเส้น อาจเป็นการเขียนเพื่อเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับการล่าสัตว์โดยการนำสุนัขที่เลี้ยงไว้ติดตามไปด้วย เป็นการใช้ประโยชน์จากสัตว์เลี้ยง ภาพคนอาจมีทั้งเด็กและผู้ใหญ่ซึ่งอาจเป็นการแสดงวิธีการล่าสัตว์ให้เด็กดู และอาจเป็นภาพคนถือวัตถุไม้ด้ามยาวสอยผลไม้ก็ได้ อย่างไรก็ตามภาพเหล่านี้ย่อมมีความสัมพันธ์กันอย่างแน่นอน
-